Kapsztadzka Deklaracja Otwartej Edukacji
Ku otwartym zasobom edukacyjnym
Znajdujemy się u progu światowej rewolucji w nauczaniu i uczeniu
się. Nauczyciele z całego świata tworzą w internecie niezliczone
materiały edukacyjne, dostępne do otwartego i wolnego użytku.
Nauczyciele ci współtworzą świat, w którym każda osoba na ziemi może
nie tylko korzystać z sumy ludzkiej wiedzy, ale także przyczyniać się
do jej wzbogacania. Jednocześnie tworzą oni podwaliny dla nowego modelu
pedagogiki, w którym wykładowcy i uczący się tworzą, kształtują i
rozwijają wspólnie wiedzę, jednocześnie pogłębiając swoje umiejętności
i rozumienie świata.
Powstający ruch otwartej edukacji łączy utrwaloną tradycję
dzielenia się dobrymi pomysłami z innymi nauczycielami, z opartą na
współpracy, interaktywną kulturą internetu. Ruch ten zbudowany jest na
przekonaniu, że każdy powinien mieć swobodę wykorzystywania,
dostosowywania do swoich potrzeb, ulepszania i rozpowszechniania
materiałów edukacyjnych bez ograniczeń. Pedagodzy, uczniowie i wszyscy
ci, którzy podzielają tę wiarę, na całym świecie jednoczą siły, by
uczynić edukację zarówno bardziej dostępną, jak i bardziej skuteczną.
Podatny grunt dla tych wysiłków tworzy powiększający się zbiór
otwartych zasobów edukacyjnych. Na zasoby te składają się udostępniane
na otwartej licencji materiały do zajęć, scenariusze lekcji,
podręczniki, gry, oprogramowanie i inne materiały wspomagające zarówno
nauczanie, jak i uczenie się. Dzięki nim edukacja jest łatwiej
dostępna, szczególnie tam, gdzie brak pieniędzy na materiały
edukacyjne. Wspierają one także kulturę uczestnictwa: wspólnego
nauczania, tworzenia, dzielenia się i współpracy. Takiej właśnie
kultury potrzebują zmieniające się społeczeństwa oparte na wiedzy.
Otwarta edukacja nie kończy się jednak na otwartych zasobach
edukacyjnych. To również otwarte technologie umożliwiające współpracę i
elastyczne nauczanie, a także otwarte dzielenie się doświadczeniem
zawodowym, które umożliwia pedagogom korzystanie z najlepszych pomysłów
ich kolegów. Otwarta edukacja może również z czasem objąć nowe
podejścia do oceniania, akredytacji i wspólnego uczenia się.
Wypracowanie długofalowej wizji rozwoju naszego ruchu wymaga
zrozumienia i przyjęcia tych innowacji.
Jest wiele barier, które dzielą nas od realizacji tej wizji.
Większość nauczycieli nie zdaje sobie sprawy ze zwiększających się
otwartych zasobów edukacyjnych. Wiele rządów i instytucji edukacyjnych
nie uświadamia sobie zalet otwartej edukacji lub jest do nich
nieprzekonana. Różnice pomiędzy systemami licencjonowania otwartych
zasobów są źródłem nieporozumień i braku kompatybilności. I wreszcie,
większość ludzi na świecie ciągle jeszcze nie ma dostępu do komputerów
i sieci, które są integralną częścią większości obecnych projektów
otwartej edukacji.
Możemy przezwyciężyć te bariery, ale tylko wspólnym wysiłkiem.
Zapraszamy uczących się, nauczycieli, trenerów, autorów, szkoły, licea,
uniwersytety, wydawców, związki zawodowe, stowarzyszenia zawodowe,
decydentów, rządy, fundacje i wszystkich tych, którzy podzielają naszą
wizję, by przyczynili się do wspierania i promocji otwartej edukacji, a
w szczególności by wspomogli następujące trzy strategie, mające
zwiększyć zasięg i wpływ otwartych materiałów edukacyjnych:
- Nauczyciele i uczniowie: Po pierwsze, zachęcamy zarówno nauczycieli jak i uczących się do
aktywnego udziału w powstającym ruchu otwartej edukacji. Udział ten
oznacza tworzenie, wykorzystywanie, dostosowywanie do swoich potrzeb
oraz ulepszanie otwartych zasobów edukacyjnych; uwzględnianie praktyk
edukacyjnych opartych na współpracy, odkrywaniu i tworzeniu wiedzy;
oraz zachęcanie do zaangażowania się kolegów i współpracowników.
Tworzenie i wykorzystywanie otwartych zasobów powinno być uznawane za
integralną część procesu edukacyjnego, powinno być też odpowiednio
wspierane i nagradzane. - Otwarte zasoby edukacyjne: Po drugie, wzywamy nauczycieli, autorów, wydawców i instytucje, by
rozpowszechniali swoje materiały w sposób otwarty. Otwarte zasoby
edukacyjne powinny być publikowane na licencjach ułatwiających każdemu
wykorzystanie, opracowanie, tłumaczenie, doskonalenie i
rozpowszechnianie. Materiały powinny być publikowane w formatach
zapewniających w praktyce prawa gwarantowane przez licencje, oraz
dostępnych na różnorodnych platformach technicznych. Jak tylko będzie
to możliwe, powinny być także publikowane w formatach dostępnych dla
osób niepełnosprawnych i ludzi niedysponujących dostępem do internetu. - Polityka otwartej edukacji: Po trzecie, organy władzy oraz dyrekcje szkół i uniwersytetów
powinny nadać otwartej edukacji najwyższy priorytet. Zasoby edukacyjne
finansowane ze źródeł publicznych powinny być otwartymi zasobami
edukacyjnymi. Polityka akredytacyjna i procesy wdrażania zmian
edukacyjnych powinny uprzywilejować otwarte materiały edukacyjne.
Zasoby wiedzy edukacyjnej powinny włączać takie materiały do swoich
kolekcji i aktywnie je promować.
Powyższe strategie nie tylko są słuszne, ale stanowią też mądrą
inwestycję w system edukacyjny na miarę XXI wieku. Dzięki nim, zamiast
przeznaczać środki na drogie podręczniki, można inwestować w lepsze
nauczanie. Strategie te pomogą nauczycielom doskonalić umiejętności i
dostarczą im nowych sposobności wywarcia wpływu na świat oraz bycia
zauważonym. Nadadzą także rozpędu innowacjom wprowadzanym w nauczaniu.
Przekażą kontrolę nad procesem nauczania w ręce samych uczących się. Są
to sensowne strategie dla nas wszystkich.
W inicjatywy związane z otwartą edukacją zaangażowały się już
tysiące pedagogów, uczniów, studentów, autorów, administratorów i
decydentów. Możemy sprawić, aby przyłączyły się do nich miliony
nauczycieli i instytucji ze wszystkich zakątków świata, tych bardziej
biednych i bogatych. Mamy szansę dotrzeć do ustawodawców i wspólnie z
nimi wykorzystać stojącą przed nami okazję. Możemy w to także
zaangażować przedsiębiorców i wydawców tworzących otwarte modele
biznesowe. Mamy szansę wykształcić nowe pokolenie uczniów,
wykorzystujących otwarte zasoby edukacyjne, którzy czerpią swoją siłę z
nauki i dzielą się nową wiedzą z innymi. Co najważniejsze, stoimy przed
możliwością radykalnego poprawienia jakości życia setek milionów ludzi
z całego świata poprzez zapewnienie im dostępu do istotnej z lokalnego
punktu widzenia, wysokiej jakości oświaty i edukacji.
My, niżej podpisani, zapraszamy wszystkie osoby i instytucje do
podpisania razem z nami Kapsztadzkiej Deklaracji Otwartej Edukacji i do
zaangażowania się w ten sposób w próby realizacji trzech zarysowanych
powyżej strategii. Zachęcamy też wszystkie osoby, które podpisały
deklarację, do samodzielnego poszukiwania innych strategii dotyczących
technologii otwartej edukacji, otwartego dzielenia się doświadczeniami
edukacyjnymi oraz promocji szeroko pojętej otwartej edukacji. Wraz z
każdą osobą i każdą instytucją, która podejmuje to wyzwanie — i z
każdą próbą wyartykułowania naszej wizji — zbliżamy się ku światu
otwartej, elastycznej i skutecznej edukacji dla wszystkich.
15 września 2007
Kapsztad, Republika Południowej Afryki